Uitgangspunt van de haptonomie is de samenhang tussen voelen, denken, doen en laten.
Haptonomie baseert zich op de voelende kwaliteit die ieder mens van nature heeft. Haptonomie gaat er vanuit dat ons handelen en gedrag voor een belangrijk deel wordt gestuurd van uit ons gevoel.
Haptonomie gaat er vanuit dat het menselijk lichaam – en vooral de beleving van dat lichaam – van fundamentele betekenis is binnen álle menselijke communicatie. Als baby verken je al tastend en voelend de wereld om je heen om zo te ontdekken wat goed voor je is en wat niet.
Volgens de haptonomie heb je voor een gezonde evenwichtige zelfontwikkeling bevestiging nodig van je omgeving. Bevestiging door de ander waarbij je je-zelf als goed en waardevol ervaart, je geborgen voelt en gedragen weet. Vanuit die situatie kun je jezelf zijn en dat geeft levenskracht/vitaliteit. Deze vitaliteit is nodig om de voortdurende veranderingen en de problemen die het leven met zich meebrengt “de baas” te kunnen.
Je lichaam kan je veel “vertellen” over jezelf, over je omgeving en over je relaties met anderen. Datgene wat je lichaam te vertellen heeft -of laat voelen- wordt soms bewust en vaak onbewust overgeslagen of onbelangrijk gevonden. We vergeten bijvoorbeeld tijdens sport om van ons lichaam te genieten bij het bewegen, omdat we met conditieverbetering bezig zijn. We slaan geen acht op signalen van ons lijf omdat we geen tijd hebben. We luisteren niet naar onze gevoelsmatige behoeften, omdat we denken dat dat niet verstandig is. Deze gerichtheid op snelheid, effect en verstandelijkheid overspoelt dan de gevoelsmatige waarde van ons leven. Dit kan tot onvredegevoelens leiden, tot verstoorde relaties en tot het ontstaan of verergeren van lichamelijke klachten en psychische problemen.
Het is vaak de vitaliteit die je ontbreekt als je ergens in je leven bent vastgelopen. De levenskracht ontbreekt dan omdat je jezelf niet gewaardeerd, maar afgewezen voelt. Niet gedragen, maar in de steek gelaten. Om jezelf te beschermen sluit je je-zelf af voor je eigen gevoelens én voor anderen. Dit maakt contact en de mogelijkheid tot verandering onmogelijk en er ontstaat een situatie waarin je-zelf verder uitgeput raakt.
In een haptonomisch contact, waar directe aanraking een belangrijke rol speelt, leer je weer “luisteren” naar je eigen lichaam, door dat wat je voelt in een contact serieus te nemen. Door te luisteren naar je gevoel ervaar je wie je bent en hoe je omgaat met jezelf en anderen.